Ostatnimi czasy w Polsce można zaobserwować rosnącą popularność nowoczesnych rozwiązań wykorzystujących naturalne źródła energii. Pozwalają one na skuteczne pozyskiwanie zarówno ciepła, jak i prądu elektrycznego. Do grona takich systemów i urządzeń można zaliczyć różnego rodzaju pompy ciepła czy też specjalne panele, które do wytwarzania ciepła lub prądu korzystają z energii słonecznej. Szczególnie instalacje oparte na takich panelach słonecznych cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród polskich użytkowników. Istnieje wiele różnych rodzajów OZE czyli niewyczerpalnych źródeł energii, które są odnawialne. Ludzie instalują je na swoich dachach, aby uzyskać możliwość produkcji darmowego prądu do własnego użytku. Coraz częściej firmy tworzą własne farmy składające się z takich paneli gwarantujących produkcję prądu. Dzięki temu również firmy czy też gospodarstwa rolne mogą wypracować spore oszczędności, które w dobie rosnących cen energii elektrycznej są sprawą kluczową. Instalacja fotowoltaiczna może zostać zamontowana praktycznie wszędzie. Przed podjęciem decyzji o zainwestowaniu w takie rozwiązania, warto zastanowić się nad ich wadami i zaletami. Dostępność energii słonecznej na terenie Polski Słońce to odnawialne źródło energii, które zapewnia dostęp do czystej energii. Dostęp do słońca jest bezproblemowy w praktycznie każdym miejscu, więc każdy ma możliwość korzystania z lokalnych instalacji wykorzystujących działanie słońca i cieszyć się z możliwości wytwarzania energii cieplnej oraz elektrycznej. W opinii ekspertów potencjał energii pozyskiwanej ze słońca znacznie przewyższa krajowe zapotrzebowanie na prąd. Nic więc dziwnego, że fotowoltaika zyskuje coraz większą sławę wśród wielu ludzi oraz firm na terenie naszego kraju. Rozwiązanie to jest: praktyczne, łatwe w obsłudze, ekologiczne, ekonomiczne. Produkcja i zastosowanie ogniw fotowoltaicznych Współczesne panele fotowoltaiczne to półprzewodniki, które są odpowiedzialne za przemianę energii słonecznej na energię elektryczną. Jest to tak zwane zjawisko fotowoltaiczne, w którym udział bierze falownik. Jest to kluczowy element, którego prawidłowe działanie jest istotne dla prawidłowego działania całej instalacji odpowiedzialnej za produkcję prądu. Zwykle panele wykonuje się z półprzewodników, takich jak: german, krzem, selen. Bateria fotowoltaiczna składa się z wielu ogniw połączonych ze sobą szeregowo. Na rynku można znaleźć bardzo wiele rodzajów takich ogniw charakteryzujących się zróżnicowaną wielkością i jakością dopasowaną do wielu wymagań użytkowników. Ogniwa takie można znaleźć nie tylko w wielkich panelach i instalacjach fotowoltaicznych, ale również w urządzeniach, takich jak na przykład zegarki, kalkulatory czy też pojazdy z napędem hybrydowym. Najważniejsze zalety i wady pozyskiwania energii ze słońca Podstawową zaletą instalacji fotowoltaicznych jest znaczna redukcja kosztów energii elektrycznej. Produkując prąd na własną rękę, nie trzeba martwić się rosnącymi cenami takiej energii. Wiele osób uważa jednak, że problemem jest wysoki koszt takiej inwestycji. W przypadku elementów, jakimi są panele fotowltaiczne cena wcale nie musi być uciążliwa ze względu na jej częste obniżki i dodatkowe programy wsparcia. Ostatnimi czasy można stwierdzić, że jeśli chodzi o technologię, jaką jest fotowoltaika ceny są coraz mniej wygórowane. Jest to spowodowane wzrostem popularności takich instalacji i dużą konkurencją na rynku firm zajmujących się ich sprzedażą oraz montażem, a także rozwojem technologii produkcji takich paneli. Nawet w przypadku wyższej ceny takich instalacji, jej koszty zwracają się szybko. Do zalet oferowanych przez panele słoneczne należy zaliczyć niezależność od dostawców energii. Nie trzeba więc martwić się koniecznością regularnego płacenia rachunków. Jeśli chodzi o ekonomiczne atuty instalacji, takich jak fotowoltaika dofinansowanie jest kolejną zaletą, którą warto brać pod uwagę. Istnieje wiele różnych lokalnych i ogólnopolskich programów wsparcia, w ramach których inwestor otrzymuje dopłatę w wysokości nawet kilku tysięcy złotych. Dzięki temu instalacja może zwrócić się jeszcze szybciej. Wykorzystywanie energii słonecznej wiąże się również z korzystnym oddziaływaniem na środowisko naturalne. Wytwarzanie prądu z wykorzystaniem energii słonecznej nie wiąże się z generowaniem żadnych zanieczyszczeń czy też powodowaniem wzrostu temperatury. Jest to więc świetne rozwiązanie dla osób i firm, które dbają o przyrodę i klimat. Jeśli chodzi o wady takich instalacji to panele wchodzące w ich skład są produkowane z pierwiastków toksycznych. Rekompensatą takiego szkodliwego oddziaływania produkcji na środowisko jest wieloletnie działanie paneli bez jego zanieczyszczania i przyczyniania się do ocieplenia klimatu. Wiele osób uważa, że problemem jest mała ilość słonecznych dni w Polsce. Okazuje się, że panele takie są jednak w stanie wytwarzać energię również przy częściowym zachmurzeniu. Współczesne systemy umożliwiają wytworzenie energii i odesłanie zapasu do elektrowni. Można z niej korzystać w czasie, gdy ilość produkowanej energii jest mniejsza (np. jesienią i zimą, gdy dzień jest krótszy).
Wykorzystanie OZE i inteligentnych rozwiązań to główne kierunki rozwoju według polskich elektroinstalatorów – wynika z badania firmy Eaton. Wskazuje na nie ponad 55% doświadczonych specjalistów. Jednocześnie blisko połowa z nich uważa tempo transformacji energetycznej za zbyt wolne. Młodsze firmy stawiają na fotowoltaikę, jednak te z najdłuższym stażem nie planują zajmować się montażem instalacji słonecznych. W jakim kierunku pójdzie rynek? Inteligentne rozwiązania i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii to według elektroinstalatorów dwa najważniejsze trendy w energetyce (odpowiednio 28,5% i 27% wskazań). Dużo większego znaczenia niż elektryczne samochody czy obniżanie kosztów nabierają też rozwiązania magazynowania energii w budynkach (14%). Opinie różnią się w zależności od stażu pracy fachowców: OZE to istotny kierunek rozwoju branży według osób pracujących od 3 do 5 lat. Na inteligentne urządzenia i systemy stawia przede wszystkim grupa dłużej działających w branży – od 6 do 10 lat. Prawie połowa (48,5%) badanych ocenia tempo transformacji energetycznej jako zbyt wolne. Taka opinia przeważa wśród najbardziej doświadczonych fachowców, działających na rynku ponad 21 lat. Na zbyt szybkie zmiany elektroinstalatorzy wskazują dwukrotnie rzadziej (niecałe 20%) i są to głównie specjaliści o krótszym stażu zawodowym (3-5 lat). Co czwarty elektroinstalator uważa, że transformacja energetyczna odbywa się we właściwym tempie. – Po ogromnym sukcesie programu „Mój Prąd” nie jest zaskoczeniem, że OZE wysuwa się na czoło trendów wskazywanych przez elektroinstalatorów. Z rządowych dopłat skorzystało już ponad 220 tys. podmiotów
Obecnie najbardziej rozpowszechnionym sposobem eksploatacji energii słonecznej są instalacje fotowoltaiczne. W przeciągu kilku lat rynek fotowoltaiki przeżył ogromny rozkwit. Mocno rozwija się rynek instalacji PV dla prosumentów indywidualnych i biznesowych. Już teraz jest on najbardziej rozwiniętym ze wszystkich sektorów OZE w Polsce. Na koniec 2020 roku, moc zainstalowana fotowoltaiki wzrosła o 259% i osiągnęła poziom 3,96 GWp Szacuje się, że w 2025 roku całkowita moc zainstalowana produkowana za pomocą tych urządzeń może osiągnąć nawet 7,8 GW [1]. Niedawno padł też w Polsce rekord produkcji energii elektrycznej z energii słonecznej. Systemy te ze względu na relatywnie niskie koszty eksploatacji stały się praktycznie bezkonkurencyjne dla innych odnawialnych źródeł energii. Przekonują do siebie konsumentów swoją prostotą działania, estetycznym wyglądem, cichym działaniem i brakiem emisji zanieczyszczeń w czasie eksploatacji Jak wykorzystujemy słońce? Powszechnie wiadomo, że bez słońca nie ma egzystencji na naszej planecie. Bez energii elektrycznej nie wyobrażamy już sobie życia, konsumujemy jej coraz większe ilości, a co za tym idzie szukamy coraz bardziej efektywnych i ekologicznych sposobów jej wytwarzania. Najbardziej popularnym sposobem jest wykorzystywanie w tym celu słońca. Człowiek od zawsze wykorzystywał energię słoneczną, na początku do uprawy roślin, produkcji ciepła a dziś nawet do wytwarzania i magazynowania prądu. Wyróżniamy trzy podstawowe mechanizmy przetwarzania promieniowania słonecznego na inne postacie energii: Konwersja fotobiochemiczna to energia wiązań chemicznych. Występuje w paliwach stałych takich jak węgle kopalne, ropie naftowej i biomasie. Konwersja fototermiczna to przetwarzanie energii słońca na ciepło. Wykorzystywana jest między innymi w kolektorach słonecznych, diodach cieplnych, stawach słonecznych i helioelektrowniach, które składają się z heliostatów, zwierciadeł podążających za pozornym ruchem słońca po nieboskłonie i bezpośrednio odbijających oraz przekierowujących promieniowanie słoneczne w ściśle określony odbiornik, którego zadaniem jest konwersja promieniowania słonecznego na ciepło. Konwersja fotowoltaiczna to przetwarzanie promieniowania słonecznego na energię elektryczną, obecnie najbardziej popularne i najmocniej rozwijane. Na tym zjawisku bazuje dziedzina nauki i techniki zajmująca się produkcją prądu ze słońca – fotowoltaika (ang. photovoltaic w skrócie PV). Wykorzystując energię słoneczną można wytworzyć energię elektryczną kilkoma metodami Metoda heliotermiczna bazująca na konwersji fototermicznej, w której za pomocą zwierciadeł (heliostatów) lub rurowych kolektorów słonecznych, wytworzone przez promieniowanie słoneczne ciepło doprowadzone jest do turbiny. Podgrzewa ono znajdującą się w niej parę, tym samym napędzając generator produkujący prąd. Metoda helioelektryczna wykorzystuje zjawisko fotowoltaiczne, polegające na powstawaniu siły elektromotorycznej w półprzewodniku, czyli ogniwie fotowoltaicznym. Do tej metody zaliczamy instalacje i farmy PV. Metoda heliotermiczna- Elektrownia heliotermiczna Andalsol. IEO – Rynek Fotowoltaiki w Polsce 2020 Falownik-serce a panel-siła – z czego składa się instalacja PV? Instalacja fotowoltaiczna to zespół urządzeń przetwarzających promieniowanie słoneczne na energię elektryczną, którą mamy w gniazdku. Jej najważniejsze elementy to: Panele fotowoltaiczne inaczej nazywane słonecznymi, przechwytują promienie słoneczne i wytwarzają prąd stały. Falownik zwany też inwerterem. Służy do przekształcania prądu stałego w prąd zmienny o parametrach zbieżnych do prądu z sieci elektrycznej. Systemy zabezpieczeń po stronie DC przed inwerterem i po stronie AC, czyli po falowniku. Są to między innymi: wyłączniki nadprądowe i ograniczniki przepięć. Przewody łączące ze sobą wszystkie urządzenia: poszczególne panele ze sobą, zespół paneli z falownikiem oraz inwerter z tablicą rozdzielczą. Dobrej jakości konstrukcja na niej montowane są panele. Jak instalacja produkuje prąd? Zjawisko fotowoltaiczne Instalacja PV wykorzystując zjawisko fotowoltaiczne produkuje prąd elektryczny. Zachodzi ono pod wpływem promieniowania słonecznego w ogniwach fotowoltaicznych. Połączone ogniwa tworzą moduł PV. Najważniejszymi częściami ogniwa słonecznego są warstwy o różnym typie przewodnictwa p i n, w których uwalniane są elektrony i wytwarzany jest prąd elektryczny. Etapy powstawania panelu słonecznego. Grafika: I. Góralczyk, R. Tytko: Fotowoltaika. Urządzenia, instalacje fotowoltaiczne i elektryczne, 2015. Panel PV nie składa się z czystego krzemu, ponieważ nie zawiera on zbyt wiele elektronów walencyjnych, przez co charakteryzuje się małą przewodnością. Dlatego, stosuje się domieszkowanie, do kryształu krzemu wprowadzane są atomy innych pierwiastków. Dzięki temu uzyskujemy tak zwane półprzewodniki domieszkowane posiadające większą przewodność. Półprzewodnik typu „n” domieszkuje się np. fosforem (P), przez co pojawia się dodatkowy elektron pozbawiony pary. Półprzewodnik typu „p” uzyskuje się przez domieszkowanie borem (B), więc ma trzy elektrony walencyjne, czyli o jeden mniej niż atom krzemu. W ten sposób w krysztale pojawia się dziura. Jak produkowany jest prąd w panelu solarnym? Rozkład nośników w oświetlonym ogniwie PV. Grafika: B. Werner: Model fizyczny cienko warstwowych modułów fotowoltaicznychii-(iii) -vi pracujących w warunkach naturalnych. Kiedy świeci słońce, dostarcza energię na panel i następuje wzbudzenie dodatkowego elektronu i oderwanie go od orbity walencyjnej atomu fosforu. Nadmiar elektronów z obszaru „n” przepływa przez złącze „p-n”, do obszaru „p” gdzie elektrony zapełnią dziury w obszarze „p, a w miejscu ucieczki elektronu z obszaru „n” pojawią się nowe dziury. Zjawisko to nosi nazwę prądu dziurowego. Jeśli do obszarów „n” i „p” doprowadzimy elektrody, to na elektrodzie obszaru „p” otrzymamy ładunek ujemny, a na elektrodzie obszaru „n” – ładunek dodatni. Gdy zamkniemy obwód (np. podłączymy żarówkę), popłynie prąd elektryczny i żarówka będzie świecić. Najczęściej ogniwa fotowoltaiczne produkuje się z krzemu w technologiach: Krzemu monokrystalicznego, Krzemu polikrystalicznego, Krzemu amorficznego. Panele monokrystaliczne zdominowały rynek PV, mają największą wydajność z pośród innych dostępnych na rynku a ich cena maleje na przestrzeni lat, przez co są coraz bardziej wybierane. Off-grid czy on-grid? W zależności od preferencji konsumenta wyróżniamy następujące instalacje: Off-grid autonomiczna, niepołączona z siecią elektroenergetyczną instalacja wykorzystująca magazyny energii. Systemy te wykorzystywane są, gdy nie ma możliwości połączenia i z siecią elektroenergetyczną lub jest to zbyt drogie i czasochłonne np. domki letniskowe Korzyści wynikające zastosowania instalacji off-grid: zapewnia całkowitą niezależność od przyszłych podwyżek cen energii, brak wpływu sieci elektroenergetycznej na instalacje, brak przerw w dostawie i produkcji energii, modułowa budowa, która w każdym momencie pozwala na dowolne rozbudowywanie instalacji, możliwość pozyskania energii elektrycznej w najbardziej niedostępnych miejscach, możliwość magazynowania energii elektrycznej. Wady instalacji off-grid: dużo droższa od instalacji podłączonej z siecią głównie przez koszt magazynu energii, dodatkowe nakłady inwestycyjne co około 5 lat– akumulatory powinny być wymieniane cyklicznie w zależności od ich poprawności użytkowania, zmienne koszty magazynów energii, cena może urosnąć na przestrzeni lat, by zapewnić dobrą prace instalacji należy monitorować żywotność i efektywność magazynów energii, urządzenia do przechowywania energii należy montować w miejscach z odpowiednimi dla nich warunkami pracy i separować od pomieszczeń mieszkalnych. On-grid Współpracująca z siecią elektroenergetyczną, musi posiadać falownik zmieniający prąd produkowany przez panele ( stały-DC) na zmienny AC wykorzystywany w gospodarstwach domowych. Dzięki systemowi opustów to najpopularniejsza forma instalacji wśród konsumentów indywidualnych i biznesowych. Polega on na tym, że nadwyżka energii trafiła do sieci, gdzie jest magazynowana i w zależności od mocy naszej instalacji możemy odebrać jej 80% lub 70% od zakładu energetycznego w ciągu roku. Oznacza to, że od wyprodukowanej przez instalacje nadwyżki energii pobierana jest prowizja dostosowana do mocy instalacji. Dla instalacji do 10 kWp zakład energetyczny pobiera 20%. Dla instalacji o mocy większej niż 10 kWp i mniejszej niż 50 kWp jest to 30%. Najbardziej opłacalne będzie, więc wykorzystywanie jak największej ilości energii w czasie rzeczywistym. Można to zrobić za pomocą odpowiedniego ustawienia elektrycznego ogrzewania wody czy domu, klimatyzacji, ładowania samochodu, hulajnogi elektrycznej czy robienia prania. Zalety instalacji współpracujących z siecią: ustawa o odnawialnych źródłach energii precyzuje sposób rozliczania się prosumenta z zakładem energetycznym dla instalacji on-grid, może być wykonana teoretycznie w każdym miejscu, w którym istnieje opcja połączenia z siecią elektroenergetyczną, dywersyfikacja źródeł energii oraz zmniejszenie zależności od dostaw energii elektrycznej z sieci elektroenergetycznej, zwiększenie wartości nieruchomości na terenie, której znajduje się instalacja. Wady instalacji on-grid: w przypadku pojawienia się awarii w sieci dystrybucyjnej i braku napięcia zostanie rozłączony generator energii odnawialnej, więc obiekt pomimo posiadania własnej instalacji produkującej prąd pozostanie bez zasilania, duża zmienność i niepewność stałego występowania paliwa odnawialnego( zmiany pogody) i uzależnione zasilanie od sieci dystrybucyjnej, możliwość wprowadzenia ograniczeń przez generator mocy generowanej do sieci dystrybucyjnej, w przyszłości może wystąpić możliwość naliczania przez operatora dodatkowych opłat z tytułu przesyłu energii generowanej w instalacji OZE przez sieć dystrybucją. Hybrydowe Na przykład połączenie paneli fotowoltaicznych z turbiną wiatrową. Stanowią praktyczne rozwiązanie w przypadku konieczności dostarczania małych ilości energii dla domków letniskowych czy urządzeń wolnostojących takich jak sygnalizacja świetlna. W wymienionych wyżej przypadkach popularne jest stosowanie hybrydowych instalacji wytwarzania energii przy pomocy małej turbiny wiatrowej i panelu PV oraz stosowanie magazynów energii. Obecnie nadal obserwowany i prognozowany jest wzrost rynku PV szczególnie w sektorze prosumentów oraz deweloperów farm. Ceny instalacji znacznie spadają, stosowane są coraz nowsze i bardziej efektywniejsze technologie. Coraz większa konsumpcja prądu sprawia, że właściciele gospodarstw domowych szukają nowych rozwiązań.
W Polsce wartość ta oscyluje w granicy od około 900 do 1200 kWh/m2. Takie wartości energii słonecznej podobne są również w krajach jak Niemcy, czy północna Francja, ale większe niż w krajach Skandynawskich, gdzie już teraz energia słoneczna pozyskiwana jest na wysoką skalę. Energia słoneczna pozwala na zaoszczędzenie do 70% . 78 132 266 286 85 289 111 332